Ησιόδου Θεογονία: Μία άλλη οπτική.

                   (Πηγή εικόνας:www.eleysis-ellinwn.gr) 

Η Θεογονία του Ησίοδου είναι γενικώς γνωστή. Συνοπτική περιγραφή της μπορεί να βρει ο αναγνώστης στην ιστοσελίδα http://www.theogonia.gr/cosmogonia/isiodos.htm  του αντίστοιχου (εξαιρετικού) ιστότοπου. Εδώ θα κάνουμε ωρισμένα σχόλια σ’ αυτόν τον Ελληνικό κοσμογονικό μύθο, ο οποίος χρονολογείται τουλάχιστον από τον 8^ο π.Χ. αιώνα.

1) Ουρανός- Κρόνος- Ζεύς. Αλληλοδιαδοχή τριών υπερφυσικών οντοτήτων-θεοτήτων. Τίποτε δεν μένει σταθερό και αμετάβλητο. Τα πάντα ρεί. Ακόμα και στον χώρο των θρησκειών. Ό,τι υπάρχει σήμερα  αύριο μπορεί να αντικατασταθεί από κάτι άλλο. Οι θρησκείες του σήμερα μπορεί κάλλιστα να αντικατασταθούν αύριο από μία άλλη νέα θρησκεία, όπως αναφέρουμε στο περί  «Θρησκείας και θρησκευτικότητας. Πηγές θρησκευτικού συναισθήματος» άρθρο (Φεβρουάριος 2014).

2) Ο Κρόνος δεν καννιβαλίζει τα παιδιά του. Τα καταπίνει. Οι μελλοντικές θεότητες του Ολύμπου βρίσκονται ζωντανές στην γαστέρα του πατέρα τους, σε λανθάνουσα, δυνάμει κατάσταση. Η οποία θα αναχθεί σε ενεργεία, απτή, πραγματική, δηλαδή οι θεότητες αυτές θα υποστασιοποιηθούν όταν «έλθει το πλήρωμα του χρόνου», όταν θα έχουν διαμορφωθεί οι απαραίτητες και αναγκαίες προς τούτο κοινωνικοοικονομικές συνθήκες. Οι οποίες και θα γεννήσουν την νέα θρησκεία. Η θρησκεία αυτή δεν έρχεται από το πουθενά. Υπάρχει στην προηγούμενη. Διατηρεί στοιχεία της παλαιάς, αλλά ταυτόχρονα φέρνει και το νέο. Μία διαλεκτική σχέση παλαιού-καινούριου, δυνάμει – ενεργεία. Πολλά χρόνια πριν ο Αριστοτέλης διατυπώσει αυτήν την διαλεκτική σχέση. Του δυνάμει και του ενεργεία. Μία σχέση που χρησιμοποιούν οι Νεο-Ρεαλιστές, οι επίγονοι και συνεχιστές του έργου του Einstein στον τομέα της κβαντικής φυσικής προκειμένου να ερμηνεύσουν τους ποιοτικούς μετασχηματισμούς των μικροσυστημάτων κατά την αλληλεπίδραση τους με το όργανο μέτρησης. Και να δώσουν έτσι μία εικόνα πολύ πιο κοντά στην φυσική πραγματικότητα και μία ορθολογική λύση στο πρόβλημα της κβαντικής μέτρησης (βλ. «Κατά παρέγκλιση κίνηση και σύγχρονη Φυσική»,  Ιανουάριος 2014).

3) Σύγκρουση Κρόνου – Δία.  Το καινούριο, (η ανερχόμενη τάξη, ο ενήλικος πλέον κατά τον μύθο Δίας) αντιπαλεύει το παλιό. Οι τιτάνιες συγκρούσεις των δυνάμεων του Κρόνου με τις δυνάμεις του Δία δεν είναι τίποτε άλλο παρά το αντικαθρέφτισμα των συγκρούσεων που λαμβάνουν χώρα σε επίπεδο κοινωνικό, σαν αποτέλεσμα της μεταβολής των παραγωγικών σχέσεων και των νέων κοινωνικο-οικονομικών  συνθηκών που διαμορφώνονται. Το παλιό αρνείται να πεθάνει. Η σύγκρουση είναι σκληρή. Όμως νομοτελειακά τα πράγματα εξελίσσονται. Η κοινωνία προχωρεί. Η βασιλεία των νέων θεών είναι γεγονός. Η νέα θρησκεία είναι πλέον στο προσκήνιο. Μία θρησκεία που θα κρατήσει αρκετούς αιώνες, ώσπου κι αυτή με την σειρά της να ανατραπεί από μία άλλη νέα θρησκεία, όταν θα έχουν διαμορφωθεί άλλες συνθήκες στις σχέσεις παραγωγής, άλλοι κοινωνικοοικονομικοί όροι, όπως θα αναλύσουμε σε προσεχές άρθρο. Η οποία νέα θρησκεία θα γίνει κι αυτή με την σειρά της γονεοκτόνος.

    Η Θεογονία του Ησίοδου, λοιπόν, δεν είναι και πολύ παραμύθι, όπως διατείνονται πολλοί, οι οποίοι σπεύδουν να την απαξιώσουν. Ή πιο σωστά είναι ένα πολύ ωραίο παραμύθι που μόνο το Ελληνικό Πνεύμα μπορεί να πλάσει. Γι αυτό και η Θεογονία του Ησίοδου κατέχει ξεχωριστή θέση στους κοσμογονικούς μύθους των αρχαίων λαών. Και όπως σε κάθε μύθο στον πυρήνα του κρύβει ιστορικές αλήθειες και νοητικά διαμάντια, που μπορούμε να τα δούμε μόνον όταν βγάλουμε τα ματογιάλια της υπεροψίας μας απέναντι στις τέτοιες «μεταφυσικές» θεωρήσεις/αφηγήσεις.

   Από αυτήν την οπτική γωνία, επομένως, εάν δηλαδή  αποκαθάρουμε την Θεογονία του Ησίοδου από τις επιστρώσεις του μύθου θα αντιληφθούμε ότι, αντίθετα από ό,τι γενικώς πιστεύεται, στην βάση της έχει πολλά υλιστικά στοιχεία. Αρκεί να ξέρουμε να διαβάζουμε «πίσω από τις γραμμές».